Γεωργική Μετεωρολογία

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών, σε θεωρητικό και εφαρμοσμένο επίπεδο, με θέματα που αφορούν την διαμόρφωση των συνθηκών στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας (ατμοσφαιρικό οριακό στρώμα), οι οποίες διαμορφώνουν τον καιρό σε μικρή χωρική και χρονική κλίμακα που ενδιαφέρει την Γεωργία.

Στα πλαίσια του μαθήματος:

• Αναλύονται τα κύρια μετεωρολογικά φαινόμενα και περιγράφεται η επίδρασή τους στα φυτά.
• Aναλύεται η διαμόρφωση των ατμοσφαιρικών συνθηκών.
• Αναλύονται οι ατμοσφαιρικές διαταράξεις και ο καιρός που συνδέεται με αυτά, ιδιαίτερα σε σχέση με τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και στις δυνατότητες και μέτρα προστασίας γεωργικών καλλιεργειών από τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα (παγετό, άνεμο, χαλάζι).

Οι εργαστηριακές ασκήσεις έχουν στόχο την κατανόηση και εξοικείωση των φοιτητών με τις έννοιες, τις διεργασίες και τα φαινόμενα της ατμόσφαιρας που επηρεάζουν τη γεωργία. Μέσω αυτών των πρακτικών ασκήσεων θα είναι σε θέση να εκτελέσουν υπολογισμούς, να επεξεργαστούν και να οπτικοποιήσουν τις μετεωρολογικές παραμέτρους για να προσφέρουν υπηρεσίες πρακτικά στον αγρό ή στην γεωπονική έρευνα. Σε όλες τις ασκήσεις γίνεται χρήση ανοιχτών διαδικτυακών βάσεων δεδομένων και αξιολόγησή τους. Πιο συγκεκριμένα αντλούνται πρωτογενή δεδομένα από το δίκτυο σταθμών της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (www.nhms.gr), επεξεργασμένα δεδομένα από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (http:// meteosearch.meteo.gr) και διάφορες μετρήσεις από φορείς του Δημοσίου όπως αυτές που παραπέμπουν στην Διεύθυνση Υδάτων της Περιφέρειας Κρήτης (http://archive.data.gov.gr/dataset). Επίσης παρουσιάζονται τα όργανα μέτρησης των μετεωρολογικών στοιχείων (ακόμα και με βιντεοπαρουσιάσεις μετεωρολογικών σταθμών). Εν κατακλείδι, γίνεται εξάσκηση, με την χρήση γραφημάτων, πινάκων και στατιστικών μέτρων—με παραδείγματα από την επικαιρότητα—σε συμπεριφορές μετεωρολογικών μετρήσεων και εξαγωγή συμπερασμάτων όπως:


Α)     Εποχικότητα και ακραία φαινόμενα μετεωρολογικών δεδομένων.

Β)     Τάση μετεωρολογικών δεδομένων (σε μεγαλύτερη του έτους χρονική κλίμακα).

Γ)     Συμπλήρωση ελλιπών πειραματικών δεδομένων, όπως για παράδειγμα με την χρήση εμπειρικών εξισώσεων.

Δ)     Συσχετίσεις μετεωρολογικών μεταβλητών, όπως για παράδειγμα η σχέση νεφοκάλυψης και θερμοκρασίας, με την τελευταία να επηρεάζει κυρίαρχα την ανάπτυξη των φυτών.

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα:

- έχουν κατανοήσει τα μετεωρολογικά φαινόμενα που συμβαίνουν στο κατώτατο ατμοσφαιρικό στρώμα, τους μηχανισμούς που διέπουν αυτά και τη σημασία τους στην ανάπτυξη και απόδοση των καλλιεργειών. 


- οπτικοποιούν και αναλύουν μετεωρολογικές μετρήσεις με την συγγραφή αναφορών και μελετών.


- εφαρμόζουν τις αποκτηθείσες θεωρητικές και εργαστηριακές γνώσεις στην αξιολόγηση και διαχείριση του κλίματος στον αγρό και στην εκπόνηση συναφούς γεωπονικής έρευνας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η ύλη του μαθήματος (σε θεωρία και σε αντίστοιχες με κάθε θεματική ενότητα ασκήσεις) έχει ως ακολούθως:

1. Αλληλεπιδράσεις της Ατμόσφαιρας, Υδρόσφαιρας και Λιθόσφαιρας με την Βιόσφαιρα. Ατμόσφαιρα: στοιχεία, σύνθεση και ατμοσφαιρικά στρώματα.
2. Ακτινοβολία. Είδη και συνιστώσες της, νόμοι ακτινοβολίας. Ηλιοφάνεια. Επίδραση στους φυτικούς οργανισμούς.
3. Θερμοκρασία του αέρα, των υδάτων και του εδάφους (επιφανειακό και σε βάθος). Θερμοκρασιακή αναστροφή και συνέπεια στις καλλιέργειες. Επίδραση στα φυτά. Αντιπαγετική προστασία.
4. Ατμοσφαιρική πίεση. Άνεμοι και είδη τους. Επίδραση των ανέμων στα φυτά. Ανεμοφράκτες και αντιανεμική προστασία.
5. Ατμοσφαιρική υγρασία. Υγρασιακές παράμετροι—σημείο δρόσου. Νέφη και νέφωση. Συμπυκνώσεις μικρής και μεγάλης κλίμακας. 
Επίδραση συμπυκνώσεων στις καλλιέργειες. Χαλάζι και αντιχαλαζική προστασία—κυρίως με σπορά νεφών. Τροποποίηση καιρού στον αγρό.
6. Εξάτμιση και εξατμισοδιαπνοή. Βροχόπτωση σε γεωργικές περιοχές.
7. Ατμοσφαιρική κυκλοφορία. Καιρός: μέτωπα, αντικυκλώνες, καταιγίδες, σίφωνες.
8. Αγρομετεωρολογικές προγνώσεις. 
         

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Η αξιολόγηση του μαθήματος περιλαμβάνει το τελικό γραπτό διαγώνισμα στο οποίο οι φοιτητές καλούνται να απαντήσουν σε θέματα ανάπτυξης, πολλαπλής επιλογής, Σωστού/Λάθους ή και αντιστοίχισης. *

Ο βαθμός του μαθήματος προκύπτει από την απόδοση του φοιτητή στην τελική γραπτή εξέταση κατά 65% και στις εργασίες παρουσίασης των πειραματικών δεδομένων κατά 35%.

* Προαιρετικά μπορεί να πραγματοποιηθεί και ένα ενδιάμεσο μικρής διάρκειας διαγώνισμα (πρόοδος) με συμβολή 15% στην τελική βαθμολογία.

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

·       Μαθήματα Γεωργικής Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας. Χρονοπούλου-Σερέλη Α. και Φλόκας Α., 2010. Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη (Διδακτικό βιβλίο στον Εύδοξο).

·       Εφαρμοσμένη Μετεωρολογία. Μπαλτάς Ε., 2013. Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη (Εύδοξος).

·       Αγρομετεωρολογία: ανάλυση και προσομοίωση. Δαλέζιος Ν., 2015. Ηλεκτρονικά Συγγράμματα «Κάλλιπος», https://repository.kallipos.gr/handle/11419/3730.

·       Μαθήματα δασικής μετεωρολογίας και κλιματολογίας. Στάθης Δ., 2015. Ηλεκτρονικά Συγγράμματα «Κάλλιπος», https://repository.kallipos.gr/handle/11419/4657.

·       Εισαγωγή στη Φυσική της Ατμόσφαιρας και την Κλιματική Αλλαγή. Kατσαφάδος Π. και Mαυροματίδης Η., 2015. Ηλεκτρονικά Συγγράμματα «Κάλλιπος», 
 https://repository.kallipos.gr/handle/11419/3708.

·       Πρακτικά Φυσικής της Ατμόσφαιρας (Εργαστήρια), Εγχειρίδια Aσκήσεων. Καλτσουνίδης Ν., ΕΚΠΑ. Open eClass 2003-2020.

https://eclass.uoa.gr/modules/document/file.php/PHYS206/Φυσική Περιβάλλοντος - Μετεωρολογία/Kormos1_FysAtm_all.pdf